Czego się dowiesz?

Rozprawa doktorska, praca doktorancka, dysertacja — trzy określenia odnoszące się do tej samej pracy naukowej, która ma kluczowe znaczenie w procesie uzyskiwania stopnia doktora. Teoretycznie na jej napisanie doktorant ma kilka lat. Wiele osób przyznaje jednak, że w praktyce zajęło im to nieco ponad rok. Jak to możliwe? Czy da się szybko napisać rozprawę doktorską, która będzie zgodna z wymogami dotyczącymi np. ilości stron? Czytaj dalej, a odpowiemy na wszystkie nurtujące Cię pytania.

Co się pisze na doktoracie, czyli praca doktorska czy doktorancka?

Przewód doktorski, dysertacja, stopień (nie tytuł!) naukowy… Studia doktoranckie mają swój własny słownik. Odnosząc się do niego, wypada na wstępie wyjaśnić, jak poprawnie nazwać pracę, którą pisze doktorant. Oficjalnie — zgodnie z treścią ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki — jest to rozprawa doktorska.

 

Zgodnie z ujętą w tym dokumencie definicją, „rozprawa doktorska przygotowywana pod opieką promotora, powinna stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego lub artystycznego oraz wykazywać ogólną wiedzę teoretyczną kandydata w danej dyscyplinie naukowej lub artystycznej, a także umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej”.

 

To, co ustawowo nazywa się rozprawą doktorską, potocznie określane jest jako praca doktorska. Ponieważ pisze ją doktorant, można mówić też o pracy doktoranckiej. Albo — od łacińskiego słowa disertatio — o dysertacji. Każdorazowo chodzi jednak o tę samą pracę.

Ile stron powinna mieć rozprawa doktorska?

To pytanie nurtuje wiele osób, które albo zastanawiają się nad rozpoczęciem studiów doktoranckich, albo są już po rekrutacji, ale dopiero planują, jak ma wyglądać ich dysertacja. Przyjęło się uważać, że praca doktorska musi być dwukrotnie dłuższa niż magisterska. Ile w tym prawdy? Praca magisterska, w zależności od wymogów uczelni oraz wytycznych promotora, powinna mieć ok. 60-100 stron włącznie ze wstępem i bibliografią. Często można też spotkać się z opinią, że ważniejsze od sztywno określonej długości pracy, jest rzetelne, wyczerpujące opracowanie tematu. Przy pisaniu rozprawy doktorskiej dobrze jest kierować się tą samą zasadą.

Czym jest 200 stron znormalizowanego maszynopisu?

Jak już wspomnieliśmy, rozprawa doktorska przygotowywana jest pod opieką promotora. Gdy doktorant rozpocznie zbieranie materiałów oraz przedstawi szkic przyszłej dysertacji, promotor z pewnością poinformuje go, jakie standardy panują na danym wydziale. Warto zauważyć, że dotyczą one m.in. kwestii edytorskich takich jak krój czcionki, jej wielkość, ustawienie marginesów czy wygląd bibliografii.

 

Punktem wyjścia może być np. znormalizowany maszynopis, czyli 30 wierszy na stronie, 60 znaków w wierszu, marginesy: lewy 2 cm, prawy 3,5 cm, interlinie 1,5 wiersza, czcionka szeryfowa np. Times New Roman 12p., przypisy czcionką Times New Roman 10p.

 

Edytowane w ten sposób prace doktorskie mają najczęściej ok. 200-300 stron. Jednak w zależności od dziedziny naukowej, złożoności tematu, zamieszczonych ilustracji, tabel czy ilości badań, jakie przeprowadził doktorant, zdarzają się także prace liczące nawet 500 czy 600 stron. Warto mieć na uwadze, że wartości pracy nie mierzy się liczbą stron. Jeśli kwiecisty styl ma na celu wyłącznie podbicie licznika znaków, a w rzeczywistości jest „laniem wody”, to nie przysłuży się lepszym recenzjom takiej dysertacji.

Ile rozdziałów powinna mieć praca doktorska?

Podobnie jak w przypadku ilości stron rozprawy doktorskiej, tak i kwestia ilości rozdziałów jest dyskusyjna. Ważniejsza niż konkretna liczba jest przemyślana, uporządkowana struktura pracy. Należy w niej uwzględnić:

  • wprowadzenie (wstęp),
  • część teoretyczną,
  • część badawczą,
  • podsumowanie i wnioski.

Rozdziały w części teoretycznej oraz badawczej mogą zawierać podrozdziały, jednak nie jest to ogólnie przyjęty wymóg. Jednolitą strukturę powinny mieć natomiast wprowadzenie oraz podsumowanie. Wbrew pozorom to bardzo ważne części pracy — pierwsza pozwala przedstawić motywację podjęcia tematu, cel rozprawy i jej hipotezy, druga z kolei służy syntezie wniosków płynących z przedstawionych rozważań i badań oraz jest miejscem na ocenę ich wyniku. W podsumowaniu można także zaznaczyć, jak dany temat może w przyszłości ewoluować.

 

Gdyby pisać pracę doktorską według powyższego schematu, miałaby ona zaledwie dwa rozdziały. Jeśli jednak informacje w nich zostaną odpowiednio podzielone na podrozdziały, które będą składały się na logicznie uporządkowaną całość, taka struktura jest jak najbardziej akceptowalna.

 

Z drugiej strony — rozdziałów może być więcej, a długość każdego z nich może wynosić zaledwie kilkanaście stron. Zależy to bowiem od tematu pracy i przyjętego konspektu.

Jaką formę powinna mieć rozprawa doktorska?

Zgodnie ze wspomnianą już ustawą, rozprawę doktorską może stanowić praca projektowa, konstrukcyjna, technologiczna lub artystyczna, jeżeli odpowiada przytoczonej powyżej definicji. Rozprawą może być też samodzielna i wyodrębniona część pracy zbiorowej, o ile wykazuje indywidualny wkład doktoranta w powstanie tej pracy.

 

Dysertacja może mieć formę zbioru opublikowanych i powiązanych tematycznie artykułów naukowych. Zwykle potrzeba ok. czterech lub pięciu publikacji, które ukazały się w czasopismach uwzględnionych na specjalistycznych listach np. punktowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Tak przygotowaną rozprawę należy opatrzyć wstępem oraz podsumowaniem.

 

Trzeba jednocześnie zauważyć, że nawet jeśli dysertacja ma formę standardowej rozprawy, publikacje są warunkiem wszczęcia postępowania w sprawie ubiegania się o nadanie stopnia doktora. Ich dokładną liczbę określa podmiot doktoryzujący, czyli uczelnia. Czasami wystarczy jedna publikacja.

Ile czasu zajmuje napisanie rozprawy doktorskiej?

Dysertację można pisać przez cały okres studiów doktoranckich, które najczęściej trwają cztery lata. Jeśli jednak masz wybrany temat rozprawy (najlepiej zgodny z zainteresowaniami naukowymi, np. będący kontynuacją rozważań podjętych w pracy magisterskiej) oraz przygotowany konspekt, pisanie powinno zająć Ci mniej czasu. Musisz jednak pamiętać, że rozprawa doktorska jest dziełem naukowym, którego elementem są badania — interpretacja wyników może mieć wpływ na czas pisania rozprawy, jeśli będzie implikowała zmiany w pierwotnym planie.

Zobacz więcej

Jeśli interesują Cię inne porady, zobacz spis wszystkich artykułów.

 

 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o studiach na Uniwersytecie Dolnośląskim DSW, wybierz odpowiedni produkt: